Elektron raqamli imzo yoki ERI imzoning ma’lum bir tashkilot yoki shaxsga tegishli ekanligini kafolatlash imkonini beruvchi jismoniy imzoning alternativ varianti hisoblanadi. Elektron raqamli imzo sertifikatlangan shaxsiy va ochiq kalit yordamida ma’lumotlarni kriptografik o‘zgartirish yo‘li bilan olinadi.
Elektron raqamli imzodan foydalanish qoidalari O‘zbekiston Respublikasining 11.12.2003-yildagi 562-II-son “Elektron raqamli imzo to‘g‘risida”gi qonuni bilan tartibga solinadi.
Ushbu maqolada siz quyidagilarni bilib olasiz:
- ERI nima uchun kerak
- ERI uchun qanday talablar mavjud?
- Chet el kompaniyalari «Asl Belgisi» milliy axborot tizimida ro‘yxatdan o‘tish uchun ERI olishlari kerakmi?
- ERIni qayerdan olish mumkin
- ERI dan qanday foydalanish kerak
ERI nima uchun kerak
ERIning mavjudligi "Asl Belgisi" MATda ishlash uchun zaruriy shartdir. Elektron raqamli imzo quyidagilarga imkon beradi:
- Markirovka tizimida ro‘yxatdan o‘tish;
- Elektron hisob-faktura bilan almashish;
- Shaxsiy kabinetingizga o‘zgartirishlar kiritish, mahsulot guruhlari va boshqa ma’lumotlarni qo‘shish.
Elektron hujjatdagi elektron raqamli imzo quyidagi shartlarga rioya qilgan holda qog‘oz hujjatdagi qo‘lda chekilgan imzo bilan teng darajalidir, agar:
- Elektron raqamli imzoning haqiqiyligi tasdiqlangan bo'lsa;
- Elektron raqamli imzo kalitining sertifikati elektron raqamli imzoning haqiqiyligi tasdiqlangan paytda yoki agar imzolanish vaqtini belgilovchi dalillar mavjud bo‘lsa, elektron hujjat imzolangan paytda amal qilsa;
- Elektron raqamli imzo elektron raqamli imzo kaliti sertifikatida ko‘rsatilgan maqsadlarda foydalanilsa.
ERI uchun qanday talablar mavjud?
Avvalo, ERI yuridik shaxsga berilishi kerak, chunki elektron hisob-fakturani yaratish va almashish Oʻzbekiston davlat tuzilmalarida roʻyxatdan oʻtkazish uchun foydalaniladigan shaxsiy ERIdan foydalanishni nazarda tutmaydi. ERI to‘g‘risidagi qonunga muvofiq (11.12.2003-yildagi 562-II-son) elektron raqamli imzo kaliti sertifikatida quyidagilar bo‘lishi kerak:
- Elektron raqamli imzo yopiq kaliti egasi – jismoniy shaxsning familiyasi, ismi, sharifi;
- Agar elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasi uning vakili bo‘lsa, yuridik shaxsning nomi;
- Raqam va amal qilish muddati;
- Elektron raqamli imzoning ochiq kaliti;
- Elektron raqamli imzoning ochiq kalitidan foydalanishingiz mumkin bo‘lgan elektron raqamli imzo vositalarining nomi;
- Ushbu guvohnomani bergan ro‘yxatga olish markazining nomi va joylashgan joyi;
- Elektron raqamli imzodan foydalanish maqsadlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
- Elektron raqamli imzo kalit sertifikatlari reyestrining elektron manzili.
Nima uchun shaxsiy ERI bilan ro‘yxatdan o‘tish mumkin emas?
O‘zbekiston Respublikasining ERI to‘g‘risidagi Qonunining 13-moddasi (11.12.2003-y. 562-II-son). ga binoan:
"Elektron raqamli imzo kaliti sertifikatida quyidagilar bo‘lishi kerak:
- elektron raqamli imzo yopiq kaliti egasi – jismoniy shaxsning familiyasi, ismi, sharifi;
- agar elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasi uning vakili bo‘lsa, yuridik shaxsning nomi.”.
Ya’ni ERI orqali yuridik shaxs vakilini identifikatsiya qilish ERI sertifikatida yuridik shaxsning nomi ko‘rsatilgan taqdirdagina amalga oshiriladi.
Siz shaxsiy ERI orqali "Asl Belgisi" MATda ro‘yxatdan o‘ta olmaysiz, chunki markirovkalash tizimining operatori jismoniy shaxslarning shaxsiy va soliq ma'lumotlariga texnik va huquqiy kirish huquqiga ega emas va u qaysi yuridik shaxslarning rahbari ekanligi haqida ma’lumotga ega emas.
Xorijiy kompaniyalar "Asl Belgisi" MATda ro‘yxatdan o‘tish uchun ERI olishlari kerakmi?
Ha, xorijiy kompaniyalar "Asl Belgisi" MATda ro‘yxatdan o‘tish uchun ERI olishlari kerak, chunki bu tizimda xorijiy kriptografik vositalar qo‘llanilmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 24.07.2021-yildagi “Davlat xizmatlarini ko‘rsatish infratuzilmasini takomillashtirish va aholining davlat xizmatlaridan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2021-yil 1-dekabrdagi PF-6269-son qaroriga asosan , elektron davlat xizmatlaridan foydalanish O‘zbekiston Respublikasining diplomatik vakolatxonalari va konsullik muassasalari tomonidan xorijiy yuridik shaxslarga elektron raqamli imzo kalitlari sertifikatlarini berish orqali ta’minlanadi.
ERIni qayerdan olish mumkin?
Elektron raqamli imzo sertifikati quyida ko‘rsatilgan joylarda olish mumkin:
- Davlat xizmatlari markazlaridan biriga shaxsan murojaat qilish (davlat xizmatlari markazlarining ro‘yxati Davlat xizmatlari agentligi saytida keltirilgan);
- Sertifikatlashtirish markazining saytida onlayn tarzda (batafsil ko‘rsatmalar Sertifikatlashtirish markazi saytida mavjud).
Agar sizda allaqachon yuridik shaxsga rasmiylashtiriladigan elektron raqamli imzo mavjud bo‘lsa, undan foydalanishingiz mumkin.
ERIdan qanday foydalanish kerak?
ERI dan faqat E-Imzo sertifikati orqali foydalanish mumkin. “E-Imzo” elektron raqamli imzo bilan ishlash uchun dasturiy taʼminot va uni oʻrnatish va sozlash boʻyicha koʻrsatmalarni quyidagi manzildan yuklab olishingiz mumkin. Sertifikatlashtirish markazi sayti.
E-IMZO modulini o‘rnatish uchun sizga quyidagilar kerak bo‘ladi:
- E-IMZO modulini yuklab olish;
- Administrator huquqlari bilan modulni o‘rnatish;
- O‘rnatishni ochilgan oynada ko‘rsatiladigan ko‘rsatmalarga muvofiq bajarish.
Dastur modulini o‘rnatish haqida ko‘proq ma’lumot olish uchun "Elektron imzo bilan ishlash uchun dasturiy ta'minotni qanday o‘rnatish lozim?" nomli maqolasini o‘qib chiqing.
Sharhlar 0
sharhsiz qoldirish uchu tizimga kirish