MMK MAT: AIK - Agregatsiyalangan import kodi

AIK bu nima?

Agregatsiyalangan import kodi (AIK) raqamli markirovkalash operatori tomonidan bojxona rasmiylashtiruvi va bojxona tartib-qoidalarini oʻtkazish maqsadida markirovkalangan mahsulotlarning har bir alohida partiyasi uchun ishlab chiqariladigan noyob raqamli koddir.

AIK qanday ko'rinishda bo'ladi?

AIK import qiluvchining iltimosiga binoan "Asl Belgisi" MAT tomonidan ishlab chiqariladi va 3 ma'lumotlar guruhini o'z ichiga olgan noyob belgilar ketma-ketligi (25 raqam) hisoblanadi:

• birinchi ma'lumotlar guruhi 14 ta raqamdan iborat bo'lib, import qiluvchining STIR (yuridik shaxslar uchun, bu holda u 14 tagacha bo'lgan bosh nollar bilan to'ldiriladi) yoki import qiluvchining PINFL (yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun) ni o'z ichiga oladi;
• ikkinchi ma'lumotlar guruhi 6 ta raqamdan iborat bo'lib, operator tomonidan agregatsiyalangan import kodini yaratgan sana (DDMMYY formatida) hisoblanadi;
• uchinchi maʼlumotlar guruhi 5 ta raqamdan (raqamlardan) iborat boʻlib, ular operator tomonidan ixtiyoriy (qoida tariqasida, ketma-ket) belgilash tartibida avtomatik tarzda hosil qilinadi va agregatsiyalangan import kodining oʻziga xosligini taʼminlaydi.

Misol: 0000030779729213102200004, bu yerda:
      -  307797292 – AIK kodini olgan import qiluvchining STIRi;
      -  1210222 – AIK kodini yaratish sanasi - 2022-yil 12-oktyabr;
      -  4 – AIK kodining seriya raqami.

AIKni kim olib biladi?

Agregatsiyalangan import kodi import qiluvchining, ya’ni markirovkalangan mahsulotlarni O‘zbekiston Respublikasi bojxona hududiga olib kiruvchi yuridik shaxs yoki yakka tartibdagi tadbirkorning arizasiga ko‘ra shakllantiriladi.

AIKni qanday olish mumkin?

AIKni olish uchun import qiluvchi quyidagi amallarni bajarishi kerak:

1-qadam: Import qiluvchi "Asl Belgisi" tizimida ro'yxatdan o'tadi;
2-qadam: Import qiluvchi markirovkalangan mahsulot to'g'risidagi ma'lumotni "Asl Belgisi" MAT tizimining markirovkalangan mahsulotlar reestriga kiritadi (Dori vositalari mahsulot guruhi uchun ushbu "Qadam"ni ishlab chiqaruvchisi/egasi tomonidan amalga oshiriladi);
3-qadam: Import qiluvchi mahsulotlarni markirovkalashni, shu jumladan kerakli miqdordagi markirovka kodlarini buyurtma qilishni va import qilinadigan tovarlarning qadoqlariga qo'llashni amalga oshiradi (agar kerak bo'lsa, tovarlarni guruhga va (yoki) transport qadoqlariga birlashtirishni amalga oshiradi) (Dori vositalari mahsulot guruhi bo'yicha bu “Qadam”ni ishlab chiqaruvchi/RG egasi tomonidan amalga oshiriladi);
4-qadam: Import qiluvchi bojxona rasmiylashtiruvi uchun taqdim etiladigan tovarlarning aniq qadoqlarini belgilaydi va bunday qadoqlar uchun markirovka kodlari ro'yxatini o'z ichiga olgan *.xls formatida faylni yaratadi (agar agregatsiya jarayoni amalga oshirilgan bo'lsa, guruh va (yoki) transport qadoqlari kodlari ko'rsatiladi);
5-qadam: Import qiluvchi “ASL BELGISI” MATning shaxsiy kabinetida AIKni shakllantirish uchun ariza beradi, jarayon markirovkalangan mahsulotlarni “Erkin muomala (import)” bojxona rejimiga joylashtirishdan oldin amalga oshiriladi - IM 40;
6-qadam: "Erkin muomala (import)" bojxona rejimi bo'yicha bojxona deklaratsiyasini ro'yxatdan o'tkazishda importyor bojxona deklaratsiyasining 31-ustunining 6-bandida olingan AIKni ko'rsatadi;
7-qadam: YBD berilgandan so'ng, Davlat bojxona qo'mitasi mahsulotlarni erkin muomalaga chiqarish to'g'risidagi ma'lumotlarni avtomatik ravishda "Asl Belgisi" MATga o'tkazadi. AIKga kiritilgan markirovka kodlari avtomatik ravishda "Aylanmaga kiritilgan" maqomini oladi.  (Dori vositalari mahsulot guruhi uchun markirovka kodlarining egasi Ishlab chiqaruvchidan import qiluvchiga o'zgaradi).

YBDda AIKni qanday to'g'ri shakllantirish kerak?

Markirovkalanadigan mahsulotlarga nisbatan IM-40 bojxona deklaratsiyasini ro'yxatdan o'tkazishda siz quyidagi qoidalarga amal qilishingiz kerak:

• AIK yuk bojxona deklaratsiyasida (YBD) 31-ustunda, 6-bandda aks ettirilgan.;
• mahsulotlarning bir turi (nomi) uchun faqat bitta AIK ko'rsatilishi kerak (agar mahsulot uchun bir nechta AIK yaratilgan bo'lsa, ular bekor qilinishi va bojxona rasmiylashtiruvi uchun taqdim etilgan barcha mahsulotlar to'plami uchun yangi AIK olinishi kerak);
• AIKdan faqat bir marta foydalanish mumkin (mahsulot chiqarilgandan so'ng, AIK bekor qilinadi).

Har bir mahsulot uchun 31-ustunning 6-bandida siz faqat bitta AIKni (bitta mahsulot = bitta AIK) ko'rsatishingiz kerak!
Bitta yuk bojxona deklaratsiyasida bitta mahsulot uchun bir nechta AIKdan foydalanishga yo'l qo'yilmaydi! 

AIK haqida yana nimani bilishingiz kerak?

• AIK kodi deklaratsiya qilingan tovarlarning har bir turi uchun alohida olinadi (bir xil nomdagi, turdagi va tovar belgilari bir mamlakatdan yoki TIF TNga muvofiq bitta o'n xonali kod bilan tasniflangan bitta mahsulot sifatida deklaratsiya qilinadi, ular bitta iqtisodiy ittifoqning hududi (agar kelib chiqishi aniq mamlakatni aniqlashning iloji bo'lmasa) yoki kelib chiqishi noma'lum bo'lgan, bojxona va tariflarni tartibga solishning bir xil shartlari, taqiqlar va cheklovlar qo'llaniladi;
• AIK quyidagi talablarga javob beradigan iste'molchi kodi (IK), guruhli (GQIK) va transport (TQIK) qadoqlash kodlarini o'z ichiga olishi mumkin:
  - bir xil iste'mol qadog'i GTIN bo'lgan mahsulotlarga murojaat qilish va ularni o'z ichiga olishi;
  - “Qo'llanilgan” holatida;
  - "Import" emissiya turiga ega;
  - AIKni tashkil etuvchi MAIga tegishli (Dori vositalari mahsulot guruhi bundan mustasno);
  - boshqa AIKga kiritilmagan.
• AIK turli ishlab chiqarish sanalari, amal qilish muddati va ishlab chiqarish partiyasi raqamlariga ega bo'lgan markirovka kodlari yordamida yaratilishi mumkin;
• AIKda iste'molchi va (yoki) guruh va (yoki) transport qadoqlashning bir yoki bir nechta kodlari bo'lishi mumkin;
• AIK mahsulot, qadoq va (yoki) transport vositasiga qo'llanilmaydi;
• AIK kodlarini yaratish “Asl Belgisi” MATda bepul amalga oshiriladi;
• AIKni tashkil etish/bekor qilish to‘g‘risidagi ma’lumotlar avtomatik ravishda bojxona organlarining axborot tizimiga o‘tkaziladi;
• Mahsulotlarni erkin muomalaga chiqarish toʻgʻrisida qaror qabul qilish maqsadida bojxona organi “Asl Belgisi” MAT operatoridan olingan AIK toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni tekshiradi;
• AIKni tekshirishda bojxona organi AIKni shakllantirishda AIK kodining haqiqiyligini, shuningdek deklaratsiya qilingan mahsulotlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarning “Asl Belgisi” MATda ro‘yxatga olingan ma’lumotlarga muvofiqligini tekshiradi;
• tovarlarni erkin muomalaga chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilingandan so‘ng bojxona organi AIKdan foydalanish faktini qayd etadi, bu esa uni o‘zgartirish va (yoki) tovarlarni bojxona rasmiylashtiruvi maqsadlarida qayta foydalanishni imkonsiz qiladi.

Cheklovlar

Muomala ishtirokchilari quyidagilarni inobatga olishlar kerak:

1. AIK faqat bojxona deklaratsiyasida ko'rsatilishi mumkin, boshqa hujjatlarda (EHF, cheklar, to'g'ridan-to'g'ri topshirish hujjatlari) ko'rsatishga yo'l qo'yilmaydi.
2. AIK shakllanish vaqtida ro'yxatdan o'tgan TIF TN va GTIN egasini o'zgartira olmaydi.
3. AIK bo'sh bo'lishi mumkin emas.
4. AIKni bekor qilish faqat quyidagi hollarda mumkin:
   - import qiluvchi tomonidan taqdim etilgan AIKni tugatish to'g'risidagi hujjatni muvaffaqiyatli qayta ishlash;
   - AIKni ro'yxatdan o'tkazish (shakllantirish) to'g'risida Davlat bojxona qo'mitasidan salbiy javob olish;
   - tarkibida AIK bo'lgan DBD berilganligi to'g'risida Davlat bojxona qo'mitasidan ma'lumot olish.
5. AIKga kiritilgan markirovka kodlari bojxona organlari tomonidan chiqarilgunga qadar bloklanadi va birlamchi hujjatlarda (EHF, cheklar va boshqalar) aks ettirilmasligi kerak.

Boshqa foydali maqolalar:

• Mahsulotni agregatsiyalash: nima bu va nima uchun kerak

• "Asl Belgisi" MATda agregatsiya haqida ma'lumotni shakllantirish

• "Asl Belgisi" MATda AIKni shakllantirish

• "Asl Belgisi" MATda AIKni bekor qilish